CHILD OF MOTHER ( translation) 93-109

NIRVIKALP SAMADHI / निर्विकल्प समाधी

Beyond the realm of thought

Is existence Knowledge Bliss Absolute

Transcending the domain of duality

Is Truth, Knowledge and Infinity.

थांबतात जेथे विचार, मनाचे संपते मनपण

राहते तेथेच ज्ञान आणि मिळतो आत्मानंद

विरून जातो जेथे जीवाचा द्वैतभाव

राहते तेथेच चिरंतन सत्य, ज्ञान आणि विश्वात्मक भाव

93 A1

The Bliss of Brahmn is the Goal

From sorrows free is the soul

Misery and confusion come to an end

Thereafter, to no one, you need bend

आत्मानंद हेच आहे अंतिम लक्ष्य

येथे आत्मा असतो सर्व दुःखातून मुक्त

मिटतो सारा संभ्रम आणि दुःखामधे ससेहोलपट

जेथे द्वैतच जाते लया तेथे नसतोच कोणी सेव्य आणि सेवक

93 A 2

Joy is the production of good action

Bad action leads to sorrow.

Having tasted the bliss of Brahman

You do not worry about the morrow.

सत्कृत्यातूनच निर्माण होतो खरा आनंद

दुष्कर्म ठरते शेवटी दुःखद; माजविते वादंग

घेता एकदा ब्रह्मसुखाची अनुभूती

चिंताच नाही उरत मग उद्याची.

93 A 3

Absolute joy is the bliss of Brahman

The bliss of knowledge comes from science

Physical bliss is derived from action

Misery is caused by nescience

ब्रह्मज्ञानानेच होतो लाभ आत्मानंदाचा

लाभते ज्ञानाचे वरदान करता अभ्यास शास्त्रांचा

कर्म करता योग्य रिती; होतो लाभ शारिरीक आनंदाचा

विपत्ती आणि दुर्दशा हा परिणाम आहे अज्ञानाचा

93 A 4

You see your face in the mirror

You are here, but the reflection does vanish

Brahman is You, mind is the mirror

Helpless, the mind you cannot banish

बघता डोकावून दर्पणी; प्रतिबिंबित होते मुखकमल

काढून घेता दर्पण; तुम्ही राहता तसेच; प्रतिबिंब पावते विलय

तुम्हीच आहाता ब्रह्म आणि मनच तुमचा आरसा

दीन असहाय्य असते मन; तुम्ही मात्र अनंत अविनाशी आत्मा.

93 A 5

He who hears a hymn

His mind takes that shape

The hymn is revealed to him

As if shown in a map

जो ऐकतो परमेश्वराची स्तोत्रे स्तुती

मनही होते त्याचे व्यापक जसे लवण पडावे सागरी

भजनातूनच परमेश्वराच्या उलगडत जाते आत्मस्वरूप

पसरता नकाशा नजरेसमोर जसे सापडावे गन्तव्य `पूर'

93 A 6

The reflection of Consciousness is your "I"

Knowing this, you need not sigh

That "I" enables the mind to know

Its own trumpet the mind is unable to blow

तुमचे मनन चिंतन अर्न्तमनच आहे तुमचा दृष्टीकोन

उमजले हे की दुःखाचे निःश्वासही होतील फोल

तेच मनन चिंतन तोच मी करेल मदत जाणून घ्यायला

विवेकाचं प्रतिबिंब म्हणजेच आहे माझ्यातला `मी'

झालं का एकदा हे आकलन की दुःखाचे कामच नाही

मदत करतो जाणून घेण्यास मनालाही तो `मी'

93 A 7

Sound, touch, vision, taste, smell

By the mind these are perceived well

Consciousness has its Reflection

Which thinks that he has position.

He identifies himself with the body.

But he himself is Mr. Nobody.

ध्वनी, स्पर्श, दृष्टी, रुची, वास

होतो बोध त्यांचा मनाने खास

मनात पडलेलं देहबुद्धीचं प्रतिबिंब

सांगते स्वतःची स्वतंत्र ओळख

`हा देह म्हणजेच मी' असे बसतो तो बरळत

प्रत्यक्षात तो म्हणजे `श्रीयुत कोणी नाही' हेच असते सत्य.

93 A 8

In dream, he becomes the king

His followers dance and sing

He is able to fly without a wing

In reality, there is nothing he can bring.

स्वप्नामधेच तो होतो मोठा भूपती

अनुयायी त्याचे करती नृत्य स्तुती

असते पंखाशिवायच त्याला आकाशात गती

प्रत्यक्षात मात्र त्याला काहीच साधत नाही.

93 A 9

In dreamless sleep the senses do not perceive

Mind is not in a position to function

He fails to exert and receive

Empty is the body-mind junction

सुषुप्तीत नाही होत इंद्रियांना काही संवेदना अथवा बोध

मनही असते संपूर्ण संवेदनाशून्य अबोध

तो होतो क्रियाशून्य आणि अनुभवशून्य

शरीर आणि मनाचा कप्पा/ सांधा राहतो पूर्ण रिता आणि शून्य.

93 A 10

Consciousness is one and the same

Its reflection has some name

He drinks and eats with different plates

Consciousness is the same in all the three states.

असते कायम एकसारखीच जाणीव विवेकाची

त्याच्या प्रतिबिंबाला आहे नाव एक काही

जशी वेगवेगळ्या ताटात अन्नाची चव राहते एकसारखीच

तसाच कुठल्याही स्थितीत विवेकात विकल्प उपजत नाही किंचित

93 A 11

This Consciousness is Atman the Self

It exists without help by itself

It is the only object of love

All love It, may be a king or a dove

आहे हा विवेकच आत्मा सर्वव्यापी

नसत त्याचं अस्तित्त्व कोणाच्याच हाती

असतो विशुद्ध प्रेमस्वरूप हा आत्मा

असो हंस अथवा राजा सगळ्यांनाच तो हवाहवासा

93 A 12

The self is Existence-Consciousness-Bliss

This point we should never miss

Brahman, the Supreme is the same

The difference is only the name

जीव आहे ह्या आत्म्याचेच एक दृश्य प्रतिक

चालणार नाही हे विसरून, नका होऊ चकित

ब्रह्म आहे सर्वोच्च एकच सत्य अंतिम

जरी आहेत नावे त्याची ढीगभर कितीक.

93 A 13

Brahman is the ear of the ear

He who knows this has no fear

He is the mind of mind

In him bliss you will find

He is the eye of eye

Know this, you need not sigh.

ब्रह्म म्हणजे कानांचेही कान

कळले हे ज्याला, नाहीच त्याच्या मनात भयाला स्थान

तोच आहे मनाचेही सूक्ष्म मन

आणि तोच होतो खरोखरीचे वरदान

तोच होतो नेत्रांचेही नेत्र

मग कुठले दुःखाचे उसासे; तो तर जगन्मित्र.

93 A 14

Different is Brahma from the known

Definitely the unknown is not known

Like a bulb fused

Men are confused

जे जे आहे माहित आणि जे जे आहे दृश्य

वेगळे आहे त्याच्यापासून हे सर्वव्यापी ब्रह्म

नाही कळत ब्रह्म गात्रांनाही ; आहे ते अगोचर

जे आहे जाणून घेण्याच्या पलिकडे, व्हावे कसे ते गोचर?

जणु विजेचा दिवाच गेला आहे जळून

तसा झाला आहे माणूस सुन्न आणि गेला आहे गोंधळून

93 A 15

Speech is the vehicle of expression

Unable it to describe Brahman

Brahman is not that people imagine

You see, they are aiming to have bargain

विचारांच्या अभिव्यक्तीसाठी वाणीचे वाहन असते समर्थ

पण ब्रह्माची व्याख्या सांगण्यासाठी ठरते ती असमर्थ

लोकांच्या विचारशक्तीच्या पलिकडे आहे ब्रह्म

मग करतात ते सौदा ठेऊन कशावर तरी लक्ष्य

93 A 16

Mind is an instrument of perception

Unable is to reach Brahman

Eyes have the power of vision

Vision of Brahman is not their mission

Ears enable us to hear

To them Brahman is not near

Vital force enables man to live

When he dies, he is not able to give

Brahman is not which people imagine

You see, they are aiming to have bargain.

मन आहे फक्त साधन, जग जाणून घेण्यासाठी

ब्रह्मापर्यंत पोचायची नाहीच त्याच्यात कुवत मोठी

आहे नेत्रांमधे सामर्थ्य पाहण्यासाठी दृश्य

पण ब्रह्म पाहण्याची दृष्टी हे नाहीच त्यांचे लक्ष्य/ उद्देश्य

ऐकण्यासाठी कान नेहमीच आहेत तत्पर

पण दूर दूर दूर आहे ब्रह्म; मिळत नाही ते सत्वर

93 A 17

Admission of ignorance of Brahman is nice

He who sincerely admits it is really wise

Claming the knowledge of Brahman , there are guys

They do not accept others' valuable advice

चांगले असते मान्य केलेले प्रांजळपणे ब्रह्मज्ञानाबद्दलचे अज्ञान

तो माणूस नसतोच सामान्य जो व्यक्त करतो अज्ञान

छातीठोकपणे करतात कुणी ब्रह्म पाहिल्याचे दावे

लोकांच्या उपदेशाचेही असते त्यांना वावडे.

93 A 18

From where have we come?

What is the real sum?

For the universe, who is the cause?

For the world is there a boss?

From here where shall we go?

Will we be able to know?

कुठून आलो आहोत आपण?

काय आहे वास्तवाचे खरेपण?

कोण आहे ह्या विश्वाचा कर्ता

कोण आहे जगन्नियन्ता ?

येथून जाणार कोठे आहोत आपण शेवटी

कळेल का ह्यातील काहीतरी माहिती

93 A 19

Is time the cause of the universe?

Or is it uncaused mess?

Is the world an accident?

Is there any other precedent?

Only a Conscious Being is the cause

There is no other pause

काळच आहे का ह्या जगाचे निमित्त?

का सगळीच आहे अकारण गंतागुंत ?

का हा सगळाच आहे निव्वळ अपघात?

का आहे कुठला अजून एखादा सिद्धांत?

विवेकाचे भान हेच आहे सत्य

नाहीतर ह्या चर्चेला नाहीच नाहीच विरामचिन्ह

93 A 20

By churning curd, you get butter

By digging well you get water

Fire is generated by friction

Knowledge gives bliss in a fraction

घुसळता दही, हाती येते नवनीत

खणता विहीर, मिळते मधुर नीर

अग्नी होतो निमार्ण, घर्षणातून काही अवधीत

ज्ञानामुळेच परमानंद, होतो विनाविलंब तुमच्या आधीन

93 A 21

A yogi is as bright as lamp

He is alone in the camp

He is beyond pleasure and pain

He is not interested in loss or gain

दिव्यासारखाच असतो योगी स्वयंप्रकाशी

तेवत राहतो परिसरात, तो एकटाच निश्चयी

सुख-दुःखाच्या पलिकडे तो, असतो नुसता साक्षी

नसतेच त्याला स्वारस्य, होवो लाभ अथवा हानी

93 A 22

The Atman moves, It moves not

It is far off, yet is very near

And by all it is sought

The one and all, it is very dear.

आत्मा असतो चल, आत्मा असतो निश्चल

तो असतो सर्वदूर, तरीही अत्यंत जवळ

नाही कधीच संपत आत्म्याचा त्या शोध

सर्वांनाच वाटतो तो अत्यंत अमूल्य जिवलग

93 A 23

I am Existence-Consciousness-Bliss

Strangely, Bliss I have to miss

Shadow of Bliss is on my mind

Great joy the mind does find

In return I have to undergo misery

Everyone is in hurry

Thus you will find

The mind is in bind

The mind is in a bind

There is terrible confusion

Philosophers say, "It is mutual superimposition."

मी आहे अस्तित्त्व, विवेक आणि सुखाचा समागम

पण काय आश्चर्य! कसं काय हरवून जात सुख अचानक?

सुख नव्हतच ते; ती तर नुसती सुखाची सावली

त्यालाच सुख सुख समजत मनाला चढली धुंदी

बदल्यात त्याच्या भोगत होतो अपार दुःखांच्या राशी

कोणाला आहे वेळ? आहे प्रत्येकालाच येथे फार घाई

म्हणूनच येईल येथे दिसून तुम्हास

हे मन आहे नित्य द्विधा स्थितीस

आहे फक्त प्रचंड घुसमट आणि विचारांची गोंधळगर्दी

तत्त्वज्ञानी म्हणतात, ``झाली आहे सरमिसळ ह्या सा र्‍याची.''

93 A 24

Brahman is accepted by many Sufi

But it is not part of philosophy

Cause of universe is unknown

The effect namely the universe is known

Different from both, cause and effect

Is Brahman the perfect?

केल आहे मान्य ब्रह्म काही संतांनी सुफी

पण नाहीच ते कुठल्या तत्त्वज्ञानाचा भाग तरीही

अज्ञात आहे कारण ह्या विश्वाच्या उत्पत्तीचे

पण दिसत आहे परिणामस्वरूप विश्व हे झालेले

असेल का ते ब्रह्म परिपूर्ण जे आहे कार्य-कारण भावाहून वेगळे ?

93 A 25

Unable are philosophers to define

Definition or not, we are not fine

Superimposition causes us misery

Also we are in a terrible hurry

व्याख्या करता करता टेकले हात तत्त्ववेत्यांनी

व्याख्या असो वा नसो घेरले आहे आम्हास अस्वस्थतेनी

हैराण आहे मन विचारांच्या ह्या सरमिसळीनी

आणि झाली आहे आम्हास कसली ही प्रचंड घाई

93 A 26

Superimposition is nescience

Confusion is its essence

Superimposition of Atman and world is there

O philosopher beware

Their separation is our duty

Otherwise, in life there is no beauty

विचारांची सरमिसळ म्हणजे ज्ञानाला विराम

द्विधा हे एकच त्याचे फलित; नाहीच ज्यात राम

आभासित झाले आहे विश्व ह्या आत्म्यावर

हे तत्त्ववेत्यांनो सावध !

ह्या आभासाचं खंडण हाच आपला प्रण

नाहीतर वैराण आहे आपले जीवन.

93 A 27

My identification is with body and mind

Spiritual knowledge I do not find

The mind is foolish like an elephant

It is deceived by an ordinary merchant

This identification has made me sad

The condition of mind is very bad.

माझं शरीर, माझं मन हेच माझं ओळखपत्र

त्याच्यामधे येतच कुठे हे अध्यात्मशास्त्र?

मन म्हणजे जणु मत्त वेडा हत्ती

`खेड्यात' फसवून व्यापारी त्याला; पोचवतो फार क्षति

माझं ओळखपत्रच देतं असा, अचानक मला दगा

मनाचा होत असतो नुसता त्रागा त्रागा.

(खेडा - जंगलात हत्तीला पकडण्यासाठी केलेला खड्डा. वर गवत टाकून ती जमिनच आहे असा आभास केला जातो.)

93 A 28

Brahman is the Absolute One

From him universe is born

In the world men sing and dance

Trapped by Maya are they at once

Dissolved is the world in Brahman

Narrator of the story, there is none.

ब्रह्म आहे निरपवाद परिपूर्ण

त्याच्यातूनच निर्माण होतं हे विश्व पूर्ण

मौज-मजा आनंदात मग्न असतात लोक केवळ

सापडतात मायेच्या जाळ्यात, अचानक येऊन भोवळ

ब्रह्मामधे जातं विरून, सारं सारं उभं जग

नसतोच अस्तित्तवात कुठेही, कथेचा ह्या निवेदक

93 A 29

Brahman the Absolute is real

Passing show of the world is unreal

Real is the soul in identity with Brahman

Trying to be different, it becomes a phantom

परिपूर्ण ब्रह्म हेच आहे एक सत्य

दृश्यमान जगाचा भास आहे केवळ असत्य

घटाकाश आणि आकाशासारख असतं आत्मा आणि ब्रह्माचं नातं

जसं अग्नी आणि ठिणगीमधे असतं एकच अग्नीतत्त्व

शोध दुस र्‍या मार्गाचा आहे निव्वळ फसगत

स्वप्नातील दुनियेचा शोध असतो जसा बनावट

(निळ्या अक्षरातील शब्द मूळ कवितेबाहेरील आहेत. समजण्यासाठी वापरले आहेत.)

93 A 30

AUM the word is this entire universe

Past, present, future is, indeed, AUM

And whatever else there is diverse

Beyond time and space is verily AUM

ॐ (अ उ म) ह्या शब्दानेच भरून राहिले आहे सारे विश्व

ॐ म्हणजेच सारे भूत, वर्तमान, भविष्य

जे जे काय आहे वैविध्यपूर्ण, किंवा ते अज्ञात

काळ आणि ह्या पोकळीच्याही पलिकडलं

खरोखरच ते सारं सारं आहे, ह्या ॐ मधेच सामावलेलं

93 A 31

He [Brahman] is the Lord of all

He is the knower of all

He is the source of all

Finally, in to him all beings fall

ब्रह्मच आहे सा र्‍या त्रैलोक्याचा स्वामी

तेच आहे एकमेव सर्वज्ञानी

तेच आहे सगळ्याचे उगमस्थान

शेवटी त्याच्यामधेच जात सारं सारं त्रैलोक्यही जिरून /सामावून

93 A 32

Walks without leg, grasps without hand

He sees without eyes, He hears without ears

He knows, but him no one does understand

He is supreme Person, according to great seers.

त्याला गती आहे पण पाय नाही; पकड आहे पण हात नाही

नेत्र नसूनही तो सर्वदर्शी; कान नसूनही तो सर्वस्पर्शी

तो आहे सर्वज्ञानी; परी न जाणे त्यास कोणी

तो आहे परमपुरुष परमात्मा असे म्हणतात द्रष्टे ज्ञानी

93 A 33

He is the Ear of ear, The Mind of the mind

The Speech of the speech, you will find

He is the Eye of the eye, the Life of the life

Having detachment, realize Him without strife

तो आहे कानांचेही कान; मनाचेही मन

तो आहे वाचेचीही वाचा, समजेल बघता शोधून

तो आहे नेत्रांचेही नेत्र आणि जीवनाचेही जीवन

कुठल्याही संघर्षाविना, उमजेल तो वैराग्यातून

93 A 34

Eye does not go thither, nor speech, nor mind

We do not know Him, we do not find

He is different from known, above the unknown

Thus we have heard from the teachers who have grown.

नेत्रांनी नाही येत तो बघता, शब्दांनी नाही येत तो सांगता

आहे तो गात्रांनाही अगोचर; मनाने नाही येत तो जाणता

ओळखतही नाही आपण त्याला; माहीत नाही आपल्याला त्याचा पत्ता

आहे तो सर्व जाणीवांच्या पलिकडे; पार ह्या अज्ञाताच्या

तेच सद्गुरूच देऊ शकतात त्याचे ज्ञान

ज्यांना झाले आहे त्याचे पूर्ण ज्ञान

93 A 35

His form is not an object of vision

No one beholds Him with the eye

He is revealed by constant meditation

Those who know this need not sigh

त्याचे स्वरूप नाहीच होऊ शकत दृष्टीचा विषय

नाही निरखता येत त्याला डोळ्यांनी निरामय

नित्य मनन, चिंतन, ध्यानातूनच उलगडते त्याचे स्वरूप

झालं आहे ज्यांना हे आकलन, त्यांना दुःखही वाटत नाही कुरूप

93 A 36

AUM is the bow

Atman is the arrow

Brahman is the mark

The arrow has to hit it with spark

ॐ आहे धनुष्य

आत्मा हा बाण

ब्रह्म आहे लक्ष्य

तेजाच्या स्फुलिंगासहित घुसला पाहिजे नेमका लक्ष्यात बाण

93 A 37

The absolute Being is whole

Whole is this visible bowl

From the absolute comes forth this mundane whole

Yet that Supreme Being is the Whole

ते परिपूर्ण ब्रह्मच असतं विश्वव्यापक संपूर्ण

परिपूर्ण आहे हा ब्रह्मांडाचा दृश्य हंडा संपूर्ण

त्या परिपूर्णातूनच साकारतो हा संसार संपूर्ण

तरीही उरते ते अद्वितीय (ब्रह्म) संपूर्ण.

93 A 38

The Absolute motionless One is swifter than mind

The senses can never overtake Him, you find

He is faster than those who can run

Because Him is our existence and fun.

जरी निश्चल असले ब्रह्म, तरी पोचते मनाच्या वेगाच्याही आधी

नाही येत गात्रांच्याही ते कचाट्यात कधी

सर्व गतिमानांपेक्षाही त्याची अधिक आहे गती

आहे त्याच्यामुळेच जीवनाला अस्तित्त्व आणि त्यात गमतीजमती

93 A 39

He moves and He moves not

He is far and He is also near

He is within and He is without

In Him there is no fear.

ते आहे चल आणि ते आहे स्थाणू

ते आहे अगम्य तर ते आहे अत्यंत समीप

ते आहे हृदयस्थ आणि ते आहे निरालंब

नाही त्याच्यात भीतीचा लवलेश एक थेंब.

93 A 40

The absolute is called Brahman

Soul is known as Atman

If the Soul identical with Brahman

Then Atman and Brahman become one

This is the Advaita philosopher's declaration

You can accept this, but there is no compulsion.

म्हणतात ब्रह्म त्या विश्वरूप परिपूर्णाला

आणि आत्मा त्या चैतन्याला

जशा ठिणग्या नाहीच अग्नीपासून वेगळ्या

आणि लाटा एकाच जलाच्या जरी दिसती वेगवेगळ्या

तसे एकच असले जर आत्मा आणि ब्रह्म

तर एकरूपच आहेत हे आत्मा आणि ब्रह्म

हेच सांगते अद्वैत मताचे तत्त्वज्ञान

नाहीच कुठली सक्ती; तुम्ही करा त्याला मान्य अथवा अमान्य

(निळ्या अक्षरातील मजकूर मूळ पद्यातील नसला तरी त्याची पुष्टी करण्यासाठी वापरला आहे.)

Leaving Maya with all her modification

Towering above the delusion of creation

Sweeping away all ideas of pleasure and pain

Glorious is Eternal Absolute, Brahman's domain

सोडून मागेच हे माया आणि मायाजाल

संसाररूपी मृगजळातूनही उठून उंच वर वर

दूर सारून सुख-दुःखाच्या भ्रामक कल्पना

राहते निरंकुश सत्ता सर्वांच्याही वर ब्रह्म्याचीच सर्वदा

/ किंवा

सोडवून गुंता ह्या माया आणि मायाजालाचा

निरास करून भ्रांतीत टाकणा र्‍या ह्या संसाररूपी मृगजळाचा

नाश करून सुख-दुःखाच्या भ्रामक कल्पनांचा

राहते निरंकुश सत्ता सर्वांच्याही वर ब्रह्म्याचीच सर्वदा

94 A 1

All this phenomenal world is Brahman

This individual self also is Brahman

Four are the states of this Jiva

Waking, dream, deep sleep and Turiya

प्रत्ययास येणारे हे जग म्हणजेच आहे ब्रह्म

येथील प्रत्येक जीवही आहे ब्रह्म

आहेत चार अवस्था जीवाच्या

जागृती, स्वप्न, सुषुप्ती आणि तूर्या

94 A 2

When you are awake

Through the sense-organs you enjoy the world

Organs and limbs, human body they make

In this cage, the Jiva is curled.

असता ह्या देहास जागृती

ज्ञानेंद्रियांमार्फत मिळते तुम्हाला ह्या जगाची अनुभूती

सारे अवयव आणि हातपाय बनवितात एक मानवी काया

त्याच देहाच्या पिंज र्‍यात जीव आहे कोंडलेला.

94 A 3

Your dreams are sweet

In the mental plane, friends you meet

But the organs do not act

This is a hard fact

तुमची स्वप्न असतात गोड गुलाबी

मनाच्या ह्या अवस्थेत भेटतात दोस्त-मंडळी

पण अवयव नाहीच करत काही हालचाल

हीच आहे खरी वस्तुस्थिती

94 A 4

When you are in deep sleep

In the mind, there is neither desire nor any dream.

Being happy, you do not weep;

Of experiences, it is the cream.

As you wake up, you suffer again

There is no other bargain

असता तुम्ही गाढ निद्रेत जेंव्हा

उठत नाहीत मनात संकल्प आणि वासना तेंव्हा

आनंदाच्या ह्या महासागरात नसते आसवांची संकल्पना

हेच आहे अनुभवांचे सार /सत्त्व सा र्‍या

येता जागृती संकटांची खैरात करते सारा वांधा

नसतोच दुसरा कुठला चांगला सौदा.

94 A 5

The forth state is Turya;

It is state of bliss for Jiva.

Jiva is the one with the Supreme Absolute;

Many a problem is eradicated with its root.

चौथी अवस्था तुर्या आहे खास

होतो येथे आत्मानंदाचा लाभ जीवास

पडते येथे जिवा शिवाची गाठ

मूळापासूनच समस्यांची सुटते पाठ

94 A 6

The reality is that same Eternal Atman

Ever blessed, Ever pure and Ever Perfect One

In the saint and in sinner it is the Soul

It is the shining One, the Goal

संत, सज्जनांच्या आणि दुर्जनांच्याही हृदयात

एकच भरून राहिले आहे, ते ब्रह्म अनादि अनंत

नित्य मंगल, नित्य शुद्ध , परिपूर्ण ब्रह्म निरंतर

हेच आहे एकमेव सत्य चिरंतन

ते ब्रह्म तेजस्वी, तेजोमय, स्वयंप्रकाशी, प्रकाशमान

तेच आहे आमच्या जीवनाचे एकमात्र ध्येय, उद्देश, प्रयोजन

94 A 7

आवडते तुम्हाला दुनिया स्वप्नांची

पण असते ती मिथ्या, नुसतीच आभासाची

असतात त्यातील विषय मानवी चौकटीत बसणारे

अगदिच क्षुद्र किंवा भ्रमाचे भोपळे फुगलेले

94 A 8

स्वप्नात करत असतो आपण काहीतरी कृती

पण ख र्‍या खोट्याची करताच येत नाही तपासणी

दिसते एक सुंदरशी चित्रनगरी पुढ्यात

पण हाय! अदृश्यही होऊन जाते एका क्षणात

94 A 9

नसतं अस्तित्त्व ह्या स्वप्नांच्या दुनियेतील गोष्टींना

सांगतात असे ठामपणे पवित्र शास्त्रे सगळ्यांना

झालं आहे हे सिद्ध सप्रमाण

शमल्या आहेत शंका; झालं आहे समाधान

94 A 10

Objects are seen in the waking state

We want to know their fate

Illusory are they, O seer

We declare without any fear

दिसत असतात वस्तू आपण जागे असतांना

काय आहे भविष्यात त्यांच्या; मनात असते उत्सुकता

अरे देवा! भासच आहेत सारे, त्या आहेत फसव्या

म्हणतो बेधडकपणे आपण जराही न घाबरता

94 A 11

Non-existence at the beginning and in the end

Fate of the object is seen in a dream, O friend

Similarly are things seen with your eyes

You should not rely upon all those guys

जीवनाच्या आधी आणि जीवनांच्या नंतर नसतच जीवाचं अस्तित्त्व

मित्रांनो, मधे दिसतं जे जीवन ते फक्त एक स्प्नवत्

त्याचप्रमाणे जे जे असतं गोचर ह्या नेत्रांना

लक्षात घ्या हे, नसत विश्वासार्ह ते, त्याच्यावर अवलंबून राहतांना

94 A 12

शेवटी काहीच नाही साधत ह्या स्वप्नातून

शेवटी स्वप्न ती स्वप्नच फक्त अफलातून

जागं होण्यानेही नाही साधत काही उद्देश

जणु तोही असतो एक स्वप्न-संदेश

94 A 13

सतत तयार होत असतात मनात अनेकोअनेक कल्पना

हे जग! हीही एक कल्पना होते जाणीव आत्म्याला

पाहू शकतं हे मन स्वप्नात

गोष्टी कितीक नव्या आणि कितीक स्थळे अज्ञात

94 A 14

First the soul imagines a bound state

He accepts it as his fate

Many are the pleasant and unpleasant things

The bound soul helplessly sings

प्रथम आत्मा करतो कल्पना एका बंधनात अडकल्याची

आणि नशीब म्हणून करतो मान्य तेच स्वतःशी

असतात अनेक सुखद आणि दुःखद गोष्टी

तो बंदी आत्मा गात राहतो

94 A 15

Atman is similar to Absolute space

Jiva is like the space inside the pot

Destroyed is the pot, space merges in to space

Blessed Jiva gets merged in the Absolute

आत्मा म्हणजे जणु हे असीम आकाश

आणि जीव म्हणजे जणु एखाद्या घटातील आकाश, घटाकाश

टाकता फोडून घट; घटाकाश विलीन होते आकाशात

तसाच हा जीव विलीन होतो ब्रह्म्यात

94 A 16

असीम अपार आहे विस्तार ह्या ब्रह्माचा

अजन्मा, सनातन अविकारी हेच आहे त्याचे रूप सदा

अवतरते भूतलावर ते मानव रूपात

जरी भरून राहिले आहे ते सर्वत्र चराचरात

94 A 17

म्हणतात मुलं सहज आकाशाचा रंग निळा

पण माहित नसत त्यांना त्याच कारण कित्येकवेळा

पोकळीला कुठला रंग? पांढरा किंवा निळा

रंगहीन असते ती; तिचा रंग ना पांढरा ना निळा

94 A 18

Eternal I am, Thus think myself;

Even then I want to increase my pleasure

Being reflection of supreme self,

My enjoyment, I cannot expand even by a measure

`मी आहे शाश्वत अनादि अनंत' असा विचार करतो मीच माझ्याशी

तरीही करत असतो इच्छा अजुन अजुन सुखोपभोगाची

पण मी तर आहे ब्रह्माचं जीवात पडलेल फक्त प्रतिबिंब

मग नको एका काडीचाही हव्यास हो निःसंग

मग कशास हवा एका काडीचाही हव्यास

मग कशास हवा हा वृथा हव्यास गडगंज

94 A 19

Engrossed in the world is Jiva

He does not know that he is Shiva

Ignorant that he is, denies the existence of Brahman

Indeed Jiva is under utter confusion.

ह्या असार संसारात होतो लिप्त हा जीव

मग कळतच नाही त्याला की तोच आहे शिव

अज्ञानाने अमान्य करतो तो ब्रह्माचेच अस्तित्त्व

खरच त्यानेच होतो जीव द्विधा आणि गोंधळून जातो नित्य.

94 A 20

Brahman is the eternal substreatum,

On it is the shadow, appearing to have momentum,

Unaffected is the screen by shadow,

Unreal are the hill and meadow.

ब्रह्म म्हणजे आहे एक अनंत असीम पडदा

पडतात त्याच्यावर सावल्या आणि होतो भास गतीचा

होत नाही प्रभाव पडद्यावर सावल्यांचा

भासात्मकच असतात हिरवीगार कुरणे, टेकड्या

94 A 21

लाभते गाढ निद्रेत शांती आणि सौख्य

काहीच नको असतं जीवाला तो असो तृप्त

ह्या तृप्तीच्या आवरणातूनच मिळत राहतं सौख्य

आपला मित्र जीव होतो सुखी आणि जमा करत राहतो सौख्य

94 A 22

स्वप्नामधे दिसत असतात समुद्र, टेकड्या

जाग येताच नसतेच ह्यातील काही समोर

उमगलच नसतं त्याला ब्रह्म सनातन

94 A 23

वाळवंटात होतो फक्त आभास नसलेल्या पाण्याचा

ते असतं मृगजळ आभासाचं लाटांच्या

तशीच असतात सारी नाती वडिल, भाऊ इत्यादि

देतील का ते तुम्हाला साथ तुम्ही गेल्यावरही/ तुमच्या मरणानंतरही?

94 A 24

चांगली किंवा वाईट, दोन असतात बाजू ह्या मायेच्या/ प्रकृतीच्या

जखडून टाकते माया, करते गुलाम आपल्याला

हा असला वाईट पैलू तरी चांगला माहितच नसतो आपल्याला

मनाची कोंडी आणि द्विधा सुटतच नाही अंतापर्यंत आपल्याला

94 A 25

Brahman Himself is the individual soul

Being the Absolute, he is real

When there is some other goal

Confused is jiva, that is what we feel

आत्मा आणि परमात्मा ह्यात भेद नाही काही

आहे तो परिपूर्ण अनंत आणि अनादि

आत्म्यावरून ढळते लक्ष्य आणि बदलते जेंव्हा साध्य

वाटते भांबावून जातो जीव आणि जातो भरकटत

94 A 26

Made of flesh, blood and bone

The gross-body, to everyone known

Complex of sense-organs, vital-force and mind

As subtle body, the Jiva it does bind

रक्त, मांस, अस्थी ह्यांचा हा स्थूलदेह

ज्ञानेंद्रिये, प्राण, मन असा हा सूक्ष्म देह

ह्या दोघांच्याही संगतीने

हा जीव आहे बद्ध

94 A 27

Jiv is busy with action-good or bad

With the result, he may happy or sad.

In the psyche, embedded is the result of action

Not known to him, within a fraction

It causes another body for the soul

Even though it has no shape at all

Thus, causal body is its name

Not being body is its name

Not being a body, all the same.

चांगल्या-वाईट कामांमध्ये जीव असतो गुंतलेला

त्याचाच परिपाक म्हणून सुखदुःखात बुडालेला

खोल खोल अंतरंगात नकळत त्याच्या

क्षणात एका रुततो परिणामाचा काटा

94 A 28

The Absolute, Existence-Consciousness- Bliss is He

The Supreme Being is realized in Samadhi

Maya or Prakrti is his inscrutable Power

Infinite are names She does shower

Indeed She appears in many forms

She is not subject to your norms

तो उरला एक निरपवाद शुद्ध परिपूर्ण ब्रह्मरूप अस्तित्व

घेतली त्या परम ब्रह्माची अनुभूती त्याने समाधि अवस्थेत

माया अथवा प्रकृती आहे त्याची गूढ अगम्य शक्ती

अगणित आहेत नावे तिची घ्यावी तितकी कमी

करते माया धारण स्वतः रूपे अनंत कोटी

लागू नाही तिला कोठची तुमची नियमावली

94 A 29

Action has its result, may be good or bad

You may be happy or sad

The time always appearing as Day and Night

It my be dark or bright, black or white

चांगली वा वाईट, असते प्रत्येक कृतीची काही निष्पत्ती

ती करते तुम्हाला आनंदी अथवा दुःखी

जसा काळ धावत असता पुढे; होते दिवस अथवा रात्री

जी असते गर्द अंधारी अथवा प्रकाशमयी ,काजळ काळी किंवा उजळ पांढरी

94 A 30

Jiva when in deep sleep

Bitter harvest he does not reap

Any company he does not keep

Though helpless, he does not weep

गाढ गाढ निद्रेत असतो जेंव्हा जीव

घेत नाही तो कडू विचारांचं पीक

नाही ठेवत तो कोणाशीच जवळीक

वाटला जरी असहाय्य, तरी लागण होत नाही त्याला दुःखाची कधीच

94 A 31

In dream he is in a fashionable company

Him, Kings and soldiers accompany

He gets opportunity to laugh

He is looking at a map

It is nothing but a dream

In it there is no cream

स्वप्नावस्थेत तो असतो कुठल्याशा लोकप्रिय संगतीत

साथ देतात त्याला राजे रजवाडे आणि त्यांचे मंत्री संत्री

मिळते त्याला स्वप्नात हसायचीही संधी

उघडून बघतो तो जेंव्हा नकाशाची गुंडाळी

असतं ते स्वप्न, उरत नाहीच काही

नसतच त्याच्यात काही तथ्य, असार सारं काही

94 A 32

In dream objects are created by mind

Illumined by its own light, it does find

Thereafter it may enjoy a deep sleep

Or it may wake up and weep.

मनाचीच कल्पनाशक्ती उभारते स्वप्नांची दुनिया

मनाचाच प्रकाश उजळतो स्वप्नातल्या गावा

नशीबी येते त्यानंतर कधी गाढ गाढ निद्रा

जर आली जाग चुकून तर स्वप्नभंगाचा त्रागा

94 A 33

There is a state of deep deep sleep

In it, the jive need not weep

In it, a father is no more a father

For his family, he need not gather

In it, he does not think

There is no possibility to sink.

असते एक अवस्था प्रगाढ निद्रेची

नसते तेथे जीवास भीती दुःख आणि अश्रूंची

माता, पिता, बंधू --- गळून पडतात नाती

गळून जाते त्याच्यावरील परिवाराची जबाबदारी

उठत नाहीत मनात विचारांचे तरंग

बुडण्याचीही नसते भीती; तो असतो निःसंग

94 A 34

Form is perceived, eye is the perceiver

Mind is the perceiver, eye is perceived

Mental modifications perceived, Atman the perceiver

The same Atman has remained unperceived

आकृती असते दृश्य नेत्र असतो द्रष्टा

मन असतं द्रष्टा तेंव्हा नेत्र असतात दृश्य

मनातील बदल असतात दृश्य आणि आत्मा असतो द्रष्टा

त्याच आत्म्याचे अवलोकन करणारा सापडत नाही द्रष्टा

Dissolved are knowledge, knower and known

In that Absolute Eternal Consciousness One

Love, lover and beloved merge in that supreme Ocean

Birth, growth and deth vanish in that Infinite One.

विलीन होते ज्ञान, ज्ञाता आणि ज्ञेयाची त्रिपुटी

उरतच नाही प्रेम, प्रेमी आणि प्रियकर ही नाती

त्या निरंतर शाश्वत ब्रह्ममय सागरात

लोप होतात जन्म, मृत्यू, वाढ ह्या तिन्ही स्थिती

Totapuri is a liberated soul

He has attained the Supreme Goal

Like a lion, he romes at will

His story, who is there to tell?

तोतापुरी आहे एक जीवनमुक्तात्मा

`सोऽहं' हे अंतिम सत्य गवसलं आहे त्याला

सिंहासारखा निर्भयपणे फिरत असतो तो एकटा

पण कोण सांगू शकेल त्याची सारी कथा?

On his way to Dakshineshwar he stops

In to Ramkrishna's room he peers

Totapuri, a man of knowledge

has Ramkrishna in his tutelage

मार्गात त्याच्या दक्षिणेश्वरी थांबला तो एकदा

रामकृष्णाच्या खोलीत डोकावला सहज जाता जाता

तोतापुरी होता ब्रह्मज्ञानाचा ज्ञाता

घेतले त्याने रामकृष्णाचे पालकत्व आता

In Ramkrishna he finds a true seeker

Whose brightness shows that he has no fear

Totapuri puts forth his praposal

But, Ramkrishna is at the Mother's disposal

पाहिली त्याने रामकृष्णात एक तीव्र इच्छाशक्ती

त्याचे तेजच सांगत होते, नाही माहित त्याला भीती

ठेवला रामकृष्णापुढे एक तोतापुरीने प्रस्ताव

पण रामकृष्णाचा होता मातेचरणी समर्पित भाव

In a state of trance, he heard Her mandate

On Absolute Brahman Ramkrishna should meditate

As he has the Divine Mother's permission

To Totapuri's dictates is his submission.

ऐकला समाधीअवस्थेत त्याने मातेचा आवाज,

`त्या अनादि अनंत ब्रह्माचा घ्यावा तू ध्यास'

मिळता कालीमातेचा असा त्याला आदेश

शरण गेला तोतापुरीस रामकृष्ण होण्या सफल उद्देश.

100

To practice the Vedantic discipline

Ramkrishna is to become a sanyasin

At Dakshineshwar, his Mother stays

Holy Ganga is in her gaze

करण्यासाठी वेदान्तविद्येचे नियम पालन

करावे लागणार होते रामकृष्णाला सन्यासाचे आचरण

दक्षिणेश्वरी त्याची जननी परम पवित्र गंगा माता

होती करत आपल्या पुत्राचे अवलोकन आता

101

How can the son shave off his head ?

Throw away his sacred thread ?

It is too much for a mother to see

Even though the son would be free.

कसे करावे माझ्या प्रिय पुत्राने डोक्याचे मुंडण?

कसे त्यागावे जनेयु ? धागा जो नाही साधारण?

असह्य होते मातेसाठी सारे हे अवलोकन

जरी होता मुक्तीच्या पथावर तिचा लाडका रामकृष्ण

102

Preparations are made for him to renounce

The night is calm, all around it is silence

Before dawn, in the placid silence

The world, Ramkrishna does renounce.

चालू होती तयारी त्याच्या सन्यासदीक्षेच्या समारंभाची

नीरव होती रात्र, चोहीकडे शांतता पसरलेली

साधून असा ब्रह्ममुहुर्त, सुशांत पहाटेपूर्वी

घेणार होते रामकृष्ण दीक्षा सन्यासाची

103

In the sacred fire, he puts oblations swift

He burns the sacred thread and tuft

Accepts the loin cloth and the ochre robe

A glorious day for India and globe.

केले न कचरता सहजपणे त्याने हवन पवित्र अग्नीत

केली अर्पण त्यात शेंडी आणि जाळून टाकले यज्ञोपवीत

केले धारण सन्याशाचे कशाय वस्त्र सहजी

तोच होता सुवर्णदिन भारतासाठी आणि जगासाठीही

104

Vedant finds a new glorious apostle

On the valley of religion, grand castle

A bridge between East and West

All religious bickering will be at rest.

लाभला वेदान्ताला एक नवीन लखलखता प्रेषित

105

Thou art one with ever-free-Brahman

Beyond the limits of time, space and causation

Pierce through maze of name form

Be free, rush out of it like a lion

आहे एकच तू आणि ते निरालंब ब्रह्म अनादि अनंत,

ओलांडून जातं ते काळ, आकाश आणि विचारांच्या सीमांपलिकडे नितांत

जा भेदून ह्या नवारूपाच्या बाह्य आकारांच्या गुंत्यातून पार

हो जीवनमुक्त, विचर केसरीसमान निर्भयपणे आपल्याच धुंदीत मग्न

106

Totapuri asks him to fix his mind

On Absolute Brahman beyond name and form

The Blissful Mother alone fills his mind

Before him appears Her divine form

तोतापुरीने सांगितले, `ज्याला नाही नाम रूप आकार रंग

अशा अनादि अनंत ब्रह्मावर कर तुझे मन एकाग्र'

पण होती व्यापून राहीली त्याचे मन ती आनंदमयी जननी

आणि तिचीच दैवी प्रतिमा राहे त्याच्यापुढे सदोदित उभी

107

With stern determination

He again sits for meditation

The form of the divine Mother

With the sword of discrimination, he does sever

करून परत निश्चय कठोर

बसला तो ध्यानास घोर

आणि तीच ती मनःपटलावरील दैवी प्रतिमा कालीमातेची

केली नामशेष अद्वैताच्या लखलखत्या खड्ग-पात्याने थोर

108

At Once, the mind soars beyond the relative plane

Lo, in Samadhi he merges himself soon

Beyond nae and form, speech and thought

Ramkrishna relizes Absolute.

विचारांच्याही पातळीवरूनही खूप खूप उंच

मन घेत असे जेंव्हा भरारी नभस्पर्शी उंच उंच

तद्रूप होऊन जात रामकृष्ण समाधीत शांत

नाव, आकृती, वाचा, विचार, सर्वांना भेदून पलिकडे

त्या सनातन निरामय ब्रह्मात विलीन होऊन जात निभ्रांत

109

In Nirvikalp-Samadhi, Shri Ramkrishna is

The countenance is calm, serene and full of peace

Totapuri is breathless with wonder

Seeing the miracle, he is unable to ponder.

जाता निर्विकल्प-समाधीमधे श्री रामकृष्ण

चर्या असे त्यांची प्रसन्न, घनगंभीर, नित्य तृप्त

तोतापुरीही व्हायचे आश्चर्याने थक्क

पाहून हा चमत्कार, कुंठीत त्यांच्या विचारांची गति समस्त

----------------------------------------------------------------------

Search This Blog

संतवचन-अनुवाद

CHILD OF MOTHER ( translation) 93-109

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

कबीर

CHILD OF MOTHER ( translation) 1-25